I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Dạy học là một hoạt động đặc thù, được tiến hành theo một phương pháp đặc thù, đó là nhà trường. Thông qua hoạt động đặc thù này mà người học có thể tiếp thu được những tri thức khoa học và phát triển trí tuệ, phát triển nhân cách của mình.
Qua các thời đại, các giai đoạn phát triển của giáo dục, học sinh Tiểu học của ta vẫn là những trẻ em từ 6 đến 11 tuổi nhưng có sự khác biệt về sự phát triển thể lực và tâm lí, nghĩa là trẻ em ở mỗi thời mỗi khác, học sinh tiểu học ở mỗi thời mỗi khác. Dù sao trẻ em vẫn là trẻ em, trẻ em ở lứa tuổi học sinh tiểu học của chúng ta hiện nay có những đặc điểm mà mỗi giáo viên, mỗi người làm công tác giáo dục cần hiểu và tôn trọng thì mới có thể làm tốt công việc của mình. Mỗi học sinh tiểu học là một chỉnh thể, một thực thể hồn nhiên. Trong mỗi học sinh tiểu học tiềm tàng khả năng phát triển. Mỗi học sinh tiểu học là một nhân cách đang hình thành. Trong quan niệm của Hồ Chủ Tịch: mục đích của nhà trường mới, nhằm đào tạo thế hệ trẻ thành những người kế thừa xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa “Hồng” vừa “Chuyên” vì vậy việc giáo dục trong nhà trường, theo Người cần phải đảm bảo phát triển toàn diện nhân cách học sinh.
Một trong những hạnh phúc lớn nhất của trẻ là được đến trường, được học đọc và học viết. Biết đọc, biết viết là cả một thế giới mở ra trước mắt các em. Ngay từ những ngày đầu đến trường các em đã làm quen với số và toán.
Trong cuộc sống hiện tại ở đâu cũng gặp toán học. Toán học xảy ra hiện thực hoặc tiềm ẩn dưới mọi hình thức, đều xâm nhập vào cuộc sống con người. Với trẻ em, toán học đóng một vị trí rất quan trọng vì nó hình thành và phát triển những cơ sở ban đầu của kiến thức và nhân cách con người Việt Nam.
Bậc học tiểu học là bậc học rất quan trọng trong việc đặt nền móng cho sự hình thành nhân cách ở học sinh, là bước ngoặt trong đời sống của trẻ. Đó là cánh cửa mở đầu cho cả quá trình lĩnh hội tri thức của trẻ em. Ở bậc học này, các em được học nhiều môn học trong đó môn toán chiếm một vị trí quan trọng giữ vai trò then chốt giúp các em chiếm lĩnh kiến thức, là công cụ giúp các em học tập và giao tiếp.
Trong quá trình dạy học toán học, rèn cho học sinh tư duy suy luận, phát triển trí thông minh, cách suy nghĩ độc lập sáng tạo, đóng góp vào việc hình thành phẩm chất cần thiết của con người lao động: cần cù, cẩn thận, sáng tạo…
Quá trình dạy học toán học trong chương trình tiểu học được chia thành hai giai đoạn: giai đoạn các lớp 1,2,3 và giai đoạn các lớp 4 và 5. Giai đoạn các lớp 1,2,3 là giai đoạn học tập cơ bản vì giai đoạn này học sinh được chuẩn bị những kiến thức, kĩ năng cơ bản nhất. Giai đoạn lớp 4,5 có thể coi là giai đoạn học tập sâu, học sinh vận dụng các kiến thức kĩ năng cơ bản của môn toán nhưng ở mức độ sâu và khái quát hơn. Một trong những đổi mới trong dạy học toán ở giai đoạn này là không quá nhấn mạnh lý thuyết như trước mà cố gắng tạo điều kiện để tinh giảm nội dung lý thuyết, tăng hoạt động thực hành, vận dụng tăng tính thực tế trong nội dung, đặc biệt là phát huy năng lực làm việc bằng trí tuệ cá nhân và hợp tác trong nhóm với sự hỗ trợ có mức độ của thiết bị dạy học.
- Định hướng chung về đổi mới phương pháp dạy học ở tiểu học nói chung
và môn toán lớp 5 nói riêng là dạy học trên cơ sở tổ chức và hướng dẫn các hoạt động học tập tích cực, chủ dộng sáng tạo của học sinh.
Thật vậy ! Trong 24 năm qua kể từ khi bước chân vào nghề dạy học, năm nào tôi cũng được nhà trường phân công giảng dạy và chủ nhiệm một lớp. Các em học sinh là người bạn gần gũi thân thiết với tôi. Hòa mình trong thế giới hồn nhiên vô tư của tuổi thơ,tôi tự nghĩ nghề dạy học cũng như nghề trồng hoa – ươm hạt giống để cho đời muôn vạn cánh hoa tươi. Dù có những khó khăn phức tạp song nó tạo ra những đóa hoa giúp ích cho đời – cho Đảng – cho dân – cho công cuộc xây dựng và phát triển đất nước. Do đó việc “ Nâng cao chất lượng sử dụng sơ đồ đoạn thẳng trong giải toán có lời văn” là một trong những vấn đề cần đặt ra trong quá trình làm công tác trực tiếp giảng dạy và chủ nhiệm lớp, góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục.
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Thực trạng vấn đề:
Trong quá trình dạy học tôi thấy dù bài toán ở dạng nào, phức tạp đến đâu thì dùng sơ đồ đoạn thẳng cũng sẽ có lời giải đơn giản, giúp học sinh tiếp thu bài một cách chủ động, học sinh dễ hiểu bài và còn giúp học sinh ham học hơn.
Điều quan trọng của quá trình dạy học thì người thầy phải biết sử dụng sơ đồ đoạn thẳng như thế nào khi trình bày bài toán để học sinh dễ hiểu thì đó là một “Thủ thuật” đòi hỏi người thầy phải biết cách sử dụng các đoạn thẳng và dẫn dắt học sinh cũng phải biết sử dụng các đoạn thẳng để trình bày nội dung bài toán dù là dạy toán đơn giản hay là dạy toán phức tạp.
Muốn cả thầy và trò cùng đạt được yêu cầu đó trước hết người dạy phải giúp học sinh hiểu ý nghĩa của các đoạn thẳng khi ta sử dụng để làm sơ đồ biểu diễn sự tương quan các đại lượng của bài toán trên các đoạn thẳng đó.
...
Link tải file word đầy đủ: Tải xuống